โรคข้อสะโพกเสื่อม

ศูนย์ Joint Surgery Center โรงพยาบาลพริ้นซ์ สุวรรณภูมิ

โรคข้อเสื่อม เกิดขึ้นได้กับทุกข้อต่อในร่างกาย ซึ่งกระดูกอ่อนที่คลุมพื้นผิวของข้อค่อยๆ มีความขรุขระ บางลง หรืออักเสบ หลุดออก จนทำให้เกิดอาการปวดและมีการเคลื่อนไหวติดขัด ข้อสะโพกเป็นส่วนหลักที่รับน้ำหนักเกือบทุกการเคลื่อนไหวของร่างกาย การเสื่อมเกิดได้บ่อยที่กลุ่มอายุมากกว่า 60 ปี แต่ก็สามารถพบได้ในกลุ่มที่อายุน้อยถ้ามีสาเหตุอื่นๆ ร่วมด้วย

โรคข้อสะโพกเสื่อมเกิดจากอะไร?

พันธุกรรม หรือความผิดปรกติของโครงสร้างแต่กำเนิด เช่น เบ้าสะโพกตื้น เป็นต้น
การบาดเจ็บบริเวณข้อสะโพก เช่น เคยมีข้อสะโพกเคลื่อนหลุดหรือแตกหัก
การขาดเลือดไปเลี้ยงที่หัวกระดูกต้นขา เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่นการใช้สเตียรอยด์เป็นเวลานาน หรือประวัติอุบัติเหตุ ทำให้หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงเสียหาย
โรคข้ออักเสบ ซึ่งส่งผลต่อข้อสะโพก ที่รู้จักกันดีเช่นโรคข้ออักเสบรูห์มาตอยด์
การติดเชื้อที่ข้อสะโพกในอดีต

อาการของโรค

อาการปวดข้อ มักปวดที่ขาหนีบด้านหน้า หรือบริเวณหน้าขา เนื่องจากข้อสะโพกเป็นข้อต่อที่ขนาดใหญ่ การปวดอาจไม่สามารถบอกตำแหน่งได้ชัดเจน
อาการติดขัดในข้อ
เมื่อเป็นระยะที่มีความเสื่อมมากขึ้น อาจไม่สามารถขยับในบางท่าทางได้ เช่น เหยียดได้ไม่สุด หมุนขาไม่ได้
กล้ามเนื้อที่ควบคุมข้อสะโพกอ่อนแรงและลีบลง เนื่องจากไม่ได้ใช้งานเพราะอาการเจ็บปวด
เมื่อเป็นมากขึ้นอีก พบว่าขาข้างที่เป็นมากจะสั้นลง เนื่องจากมีการสูญเสียกระดูกบริเวณหัวสะโพกที่เสียดสีกัน

การวินิจฉัยโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

การซักประวัติอาการเจ็บป่วย โรคประจำตัว ยาที่ใช้ประจำรวมถึงสมุนไพร (เพราะอาจมีสเตียรอยด์เป็นส่วนผสม) และการตรวจร่างกาย
การเอกซเรย์ข้อสะโพก
การตรวจเพิ่มเติมอื่นๆ เช่น การสแกนด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan), การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)

การดูแลรักษา

การรักษาที่ไม่ใช่การผ่าตัด ใช้ในการรักษาโรคข้อสะโพกเสื่อมในระยะแรก
- ปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ชีวิต ได้แก่ หลีกเลี่ยงท่าทางที่ไม่ถูกต้อง ออกกำลังกายเบาๆ อย่างสม่ำเสมอ
- หากมีน้ำหนักตัวเกิน การลดน้ำหนักจะช่วยลดอาการปวดและชะลอการดำเนินโรค
- รับประทานยาแก้ปวดและยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ โดยอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์และเภสัชกร ไม่ควรซื้อยารับประทานเองติดต่อกันเป็นเวลานาน
- กายภาพบำบัด เพื่อลดอาการปวด เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อ และลดโอกาสข้อติด

การรักษาด้วยการผ่าตัด
- การผ่าตัดโดยการส่องกล้อง จะใช้เมื่อกระดูกอ่อนในข้อสะโพกฉีกขาดหรือมีเศษกระดูก/กระดูกอ่อนหลุดออกมาอยู่ในข้อ เสียดสีกับข้อ ขัดขวางการเคลื่อนไหวจนทำให้ขยับได้ลำบาก
- การผ่าตัดเปลี่ยนแนวกระดูก เป็นการผ่าตัดเพื่อหมุนพื้นผิวของข้อที่ยังปกติเข้าสัมผัสกัน จะใช้เมื่อมีบริเวณใดบริเวณหนึ่งที่เสียหายแต่ที่อื่นปกติ
- การผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม จะใช้ในผู้ที่มีข้อสะโพกเสื่อมที่มีอาการปวดมากหรือผิดรูป จนเป็นอุปสรรคต่อการใช้งานในชีวิตประจำวัน