โรคหลอดเลือดสมอง สโตรค สาเหตุอัมพฤกษ์อัมพาต

โรคหลอดเลือดสมอง เป็นอีกหนึ่งภัยเงียบที่เป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตและทุพพลภาพ

จากสถิติในประเทศไทยในรายงานปี 2562 พบว่า มีผู้เสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองกว่า 34,728 คน

(อ้างอิง: กรมควบคุมโรค, 28 ตุลาคม 64)

โรคหลอดเลือดสมอง โรคสโตรค คืออะไร?

ภาวะสมองขาดเลือดอันเกิดจากการที่หลอดเลือดสมองตีบ อุดตัน หรือแตก ส่งผลให้ เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลาย และเป็นเหตุให้ การทำงานของสมองหยุดชะงัก โดยโรคหลอดเลือดสมองสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มหลัก ได้แก่:

1. หลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic Stroke):
   ถือเป็นสาเหตุส่วนใหญ่ (80%) ของการป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง เกิดจากการที่ (1) ลิ่มเลือดจากบริเวณอื่นไหลมาอุดตันที่หลอดเลือดสมอง (2) ลิ่มเลือดก่อตัวในหลอดเลือดสมองจนอุดตัน หรือ (3) หลอดเลือดตีบจากการสะสมของไขมันในหลอดเลือด ซึ่งมีผลให้ประสิทธิภาพการลำเลียงเลือดลดลง
2. หลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke):
   เกิดจากการที่ (1) หลอดเลือดเปราะบางร่วมกับการมีภาวะความดันโลหิตสูง หรืออาจเกิดจาก (2) หลอดเลือดสมองสูญเสียความยืดหยุ่นอันเนื่องจากการสะสมของไขมัน ทำให้หลอดเลือดแตกได้ ซึ่งภาวะนี้อันตรายและส่งผลให้ผู้ป่วยเสียชีวิตในเวลาอันรวดเร็ว

สาเหตุของโรคหลอดเลือดสมอง คืออะไร?

ปัจจัยของโรคหลอดเลือดสมองอาจแตกต่างกันไปตามรายบุคคล โดยอาจเกิดจาก

1. ปัจจัยที่เลี่ยงไม่ได้ อย่างเช่น การเสื่อมของหลอดเลือดจากการมีอายุที่มากขึ้น การแข็งตัวของเลือดที่เร็วกว่าปกติ หรือแม้กระทั่งเพศทางชีวภาพ โดยพบว่า เพศชายมีความเสี่ยงต่อโรคมากกว่าเพศหญิง
2. ปัจจัยที่สามารถป้องกันได้ อย่างเช่น โรคและภาวะต่าง ๆ ที่อาจนำไปสู่การเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เช่น โรคความดันโลหิต โรคเบาหวาน โรคหัวใจ หรือภาวะไขมันในเลือดสูง ตลอดจนวิถีการใช้ชีวิตของแต่ละบุคคล อย่างเช่น การสูบบุหรี่ หรือการขาดการออกกำลังกาย

สัญญาณเตือนของโรคเลือดสมองเป็นอย่างไร?

เมื่อสมองเกิดภาวะขาดเลือด จะส่งผลให้สมองไม่สามารถสั่งการได้ตามปกติ ซึ่งจะทำให้เราสามารถสังเกตอาการต่าง ๆ ได้ ไม่มากก็น้อย โดยจะขึ้นกับระดับความรุนแรงและตำแหน่งของเนื้อสมองที่ถูกทำลาย โดยอาการเบื้องต้นที่เราสามารถสังเกตได้ ได้แก่ สูญเสียการทรงตัว มองเห็นภาพซ้อน ภาพเบลอ ใบหน้าอ่อนแรง มีอาการชา หรือปากเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง หรือมีอาการชาครึ่งซีก พูดไม่ชัด พูดลำบาก เป็นต้น โดยอาการเตือนเหล่านี้อาจเกิดขึ้นชั่วขณะแล้วหายไปเอง หรืออาจเกิดขึ้นได้หลายครั้งก่อนจะมีอาการสมองขาดเลือดแบบถาวร ดังนั้นหากมีอาการผิดปกติเหล่านี้เกิดขึ้น ควรรีบพบแพทย์ทันที

สามารถรักษาและฟื้นฟูจากโรคสโตรคได้อย่างไร?

วิธีการรักษาในคนไข้แต่ละรายอาจแตกต่างกันออกไป ขึ้นกับสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองว่าเกิดจากหลอดเลือดสมองตีบหรือหลอดเลือดสมองแตก โดยหากหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน เป้าหมายของการรักษาคือทำให้เลือดไหลเวียนได้อย่างปกติ และหากหลอดเลือดสมองแตก เป้าหมายของการรักษาคือการควบคุมปริมาณเลือดที่ออกด้วยการรักษาระดับความดันโลหิต หรืออาจพิจารณาทำการผ่าตัดเพื่อป้องกันความเสียหายต่อสมองที่อาจเกิดขึ้นกรณีมีเลือดออกมาก

วิธีการป้องกันไม่ให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองทำได้อย่างไร?

สามารถทำได้โดยการควบคุมปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้หลอดเลือดเกิดการตีบ อุดตัน หรือแตก เช่น:

• ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อหาปัจจัยเสี่ยง และวางแผนดูแลสุขภาพแต่เนิ่น ๆ
• ควบคุมระดับความดันโลหิต ไขมัน และระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม
• ควบคุมการรับประทานอาหาร เลี่ยงอาหารเค็ม หวาน หรือมันจัด
• งดหรือลดการสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และควบคุมน้ำหนักให้เหมาะสม