มะเร็งตับ (Liver Cancer)

มะเร็งตับคืออะไร

มะเร็งตับระยะเริ่มต้น เกิดจากการที่เซลล์มะเร็งก่อตัวขึ้นในเนื้อเยื่อของตับ ส่วนมะเร็งที่เกิดขึ้นที่ส่วนอื่นๆ และเติบโตจนแพร่กระจายมายังตับนั้น ไม่เรียกว่ามะเร็งตับระยะแรก ซึ่งหน้าที่หลักของตับมีดังนี้

• สร้างน้ำดีเพื่อช่วยย่อยไขมัน

• กักเก็บไกลโคเจน (น้ำตาล) ที่ร่างกายใช้เป็นพลังงาน

• กรองสารอันตรายออกจากเลือดเพื่อขับออกจากร่างกายทางอุจจาระและปัสสาวะ

ประเภทของมะเร็งตับ

มะเร็งตับแบ่งเป็น 2 ชนิดใหญ่ ๆ คือ

ชนิดปฐมภูมิ

มะเร็งของเซลล์ตับ (hepatocellular carcinoma :HCC) และมะเร็งท่อน้ำดี

ชนิดทุติยภูมิ

เป็นมะเร็งที่กระจายมาจากตำแหน่งอื่นๆของร่างกาย โดยมากจะมาจากอวัยวะภายในช่องท้อง เช่น ลำไส้ใหญ่

ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะมะเร็งตับชนิด hepatocellular carcinoma :HCC เนื่องจากเป็นโรคที่มีความสำคัญและพบบ่อย

อาการของมะเร็งตับ จะแบ่งเป็น 4 ระยะ

ระยะที่1 (Early) และ ระยะที่ 2 (Intermediate) บางครั้งจะไม่แสดงอาการใด ๆ หรือแสดงอาการเพียงเล็กน้อย เช่น ปวดท้อง ท้องอืดบ้าง ทำให้ผู้ป่วยสับสนคิดว่าเป็นโรคกระเพาะอาหาร

ระยะที่ 3 (Advanced) และระยะที่ 4 (Terminal) อาการของตับมีปัญหา เช่น อาการตัวเหลือง ตาเหลือง มีภาวะท้องมานน้ำ เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน

สัญญาณและอาการของมะเร็งตับ

อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของการเกิดจากมะเร็งตับระยะปฐมภูมิ 

• ก้อนแข็งทางด้านขวาใต้ซี่โครง

• รู้สึกไม่สบายในช่องท้องส่วนบนทางด้านขวา

• ท้องบวม

• ปวดบริเวณสะบักขวาหรือหลัง

• ดีซ่าน (ผิวเหลืองและตาขาว)

• ช้ำหรือมีเลือดออกง่าย

• เหนื่อยล้าหรือความอ่อนแอผิดปกติ

• คลื่นไส้และอาเจียน

• เบื่ออยากอาหาร

• การลดน้ำหนักโดยไม่ทราบสาเหตุ

• ปัสสาวะสีเข้ม

• มีไข้

สาเหตุของโรคมะเร็งตับ

ไวรัสตับอักเสบบีหรือซีซึ่งส่งผลให้เกิดการติดเชื้อระยะยาว (เรื้อรัง) อาจทำให้เกิดมะเร็งตับได้

และยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งตับได้เช่นกัน

1. โรคไขมันพอกตับหรือความผิดปกติทางพันธุกรรม รวมถึงภาวะฮีโมโครมาโตซิส หรือการขาดสารอัลฟ่า 1-แอนติทริปซิน 

2. เบาหวานประเภท 2

3. โรคตับอักเสบบีหรือซี

4. บริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

5. โรคอ้วน

6. สูบบุหรี่

7. การสัมผัสกับสารเคมีบางชนิด

การวินิจฉัยโรคมะเร็งตับ

การทดสอบเพื่อวินิจฉัยทั้งมะเร็งตับและมะเร็งตับทุติยภูมิ ได้แก่

• การตรวจเลือด

การตรวจเลือดสามารถตรวจสารเคมีบางชนิดที่เรียกว่าตัวบ่งชี้มะเร็ง

• อัลตราซาวนด์

วิธีการที่ใช้กันมากที่สุดในการค้นหามะเร็งตับระยะแรก คืออัลตราซาวนด์เพื่อแสดงขนาดและตำแหน่งของเนื้อเยื่อผิดปกติในตับได้ 

• ซีทีสแกน

การสแกน CT จะสร้างภาพสามมิติของอวัยวะต่างๆ พร้อมกัน และสามารถช่วยให้แพทย์วางแผนการ  ผ่าตัดได้ นอกจากนี้ยังสามารถดูได้ว่ามะเร็งแพร่กระจายหรือไม่ 

• เอ็มอาร์ไอ

การสแกนด้วย MRI สามารถแสดงขอบเขตของเนื้องอกและส่งผลต่อหลอดเลือดหลักรอบๆ ตับ 

• การสแกน PET-CT

โดยทั่วไปมักใช้สำหรับมะเร็งทุติยภูมิในตับ การสแกน PET-CT จะสร้างภาพสีสามมิติที่แสดงว่ามะเร็งอยู่ที่ไหนในร่างกาย 

• การตรวจชิ้นเนื้อ

การตัดชิ้นเนื้อคือการเอาเนื้อเยื่อจำนวนเล็กน้อยออกเพื่อตรวจดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ 

การรักษาโรคมะเร็งตับ

การรักษามะเร็งตับขั้นปฐมภูมิที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่ การผ่าตัดทำลายเนื้องอกและเคมีบำบัดที่ส่งตรงไปยังมะเร็ง 

การรักษาที่พบบ่อยที่สุดสำหรับมะเร็งทุติยภูมิในตับคือเคมีบำบัดหรือการผสมผสานระหว่างการผ่าตัดและเคมีบำบัด 

• การผ่าตัด

การผ่าตัดคือการนำตับบางส่วนออก หรือการปลูกถ่ายตับ โดยตับทั้งหมดจะถูกแทนที่ด้วยตับของผู้บริจาค 

การผ่าตัดเหมาะสำหรับผู้ที่เป็นมะเร็งตับในระยะเริ่มต้น โดยจะขึ้นอยู่กับขนาด จำนวน และตำแหน่งของเนื้องอก 

• การผ่าตัดทำลายเนื้องอก

การผ่าตัดทำลายเนื้องอกมักใช้กับมะเร็งตับระยะเริ่มต้น บำบัดด้วยการใช้คลื่นวิทยุและไมโครเวฟเพื่อให้ความร้อนและทำลายเซลล์มะเร็ง

• เคมีบำบัด

อาจมีการจ่ายยาเคมีบำบัดเพื่อฆ่า ลดขนาด หรือชะลอการเติบโตของเนื้องอก ขึ้นอยู่กับประเภทของมะเร็งตับที่เป็น

• การบำบัดทางชีวภาพ

การรักษาที่ออกฤทธิ์ต่อต้านเซลล์มะเร็งโดยการหยุดการเติบโตหรือการทำงานของเซลล์มะเร็ง หรือโดยการช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำลายเซลล์มะเร็ง

• การบำบัดด้วยการฉายรังสีภายในแบบเลือกสรร (SIRT)

การรักษานี้เรียกอีกอย่างว่าการอุดหลอดเลือดด้วยรังสี โดยมุ่งเป้าไปที่เนื้องอกในตับโดยตรงด้วยการฉายรังสีภายในในปริมาณสูงในรูปแบบเม็ดบีดขนาดเล็ก

• การใส่ขดลวดส่องกล้อง

หากมะเร็งในตับไปอุดตันท่อน้ำดี อาจแนะนำให้ใส่ขดลวด (ท่อบาง) ในตับเพื่อระบายน้ำดีและบรรเทาอาการ 

• การดูแลแบบประคับประคอง

การดูแลแบบประคับประคองมีจุดมุ่งหมายเพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิตของคุณโดยการบรรเทาอาการของโรคมะเร็ง