มะเร็งเต้านม

โรงพยาบาลพริ้นซ์ สุวรรณภูมิ

ผู้หญิงนั้นมีความน่ากังวลเป็นพิเศษ ไม่ว่าจะเป็นการใช้ชีวิต สภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว รวมไปถึงโรคภัยต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือโรคมะเร็ง ซึ่งโรคมะเร็งที่พบได้บ่อยในผู้หญิงเป็นอันดับหนึ่งเลย ยังไงก็หนีไม่พ้น “มะเร็งเต้านม” นั่นเอง

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งเต้านม

ผู้หญิงอายุมากกว่า 50 ปี
ผู้หญิงที่เริ่มมีประจำเดือนครั้งแรกก่อนอายุ 12 ปี
ผู้หญิงที่ประจำเดือนหมดหลังอายุ 55 ปี
ผู้หญิงที่ไม่เคยตั้งครรภ์
ผู้หญิงที่มีบุตรคนแรกตอนอายุมาก
ผู้หญิงที่ไม่ได้เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
ผู้ที่ใช้ยาคุมกำเนิดเป็นเวลานาน
ผู้ที่ใช้ฮอร์โมนเสริมหลังหลังวัยหมดประจำเดือนเป็นเวลานาน
กรรมพันธุ์ครอบครัว โดยเฉพาะผู้ที่มีญาติสายตรงเป็นมะเร็งเต้านม
น้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน
ดื่มแอลกอฮอลล์
สูบบุหรี่
ขาดการออกกำลังกาย

“มะเร็งเต้านม” ขึ้นชื่อว่าเป็นโรคร้ายที่คร่าชีวิตผู้หญิงเป็นอันดับหนึ่ง ด้วยสถิตินี้ ผู้หญิงเราจึงควรตรวจคัดกรองอย่างสม่ำเสมอเพื่อหาความผิดปกติตั้งแต่แรกเริ่ม หรือหากพบสิ่งผิดปกติ ก็จะได้สามารถทำการรักษาได้อย่างทันท่วงที ป้องกันการเกิดมะเร็งระยะลุกลาม โดยวิธีต่าง ๆ ดังนี้

1. วิธีการตรวจเต้านมด้วยตนเอง

ท่าทางการตรวจ

ท่านอนราบ : นอนราบในท่าสบาย ใช้ผ้าขนหนูม้วนหรือใช้หมอนรองที่บริเวณหลังและไหล่ข้างที่จะตรวจ ยกแขนข้างที่จะตรวจขึ้นเหนือศีรษะ แล้วใช้มืออีกข้างคลำให้ทั่วบริเวณเต้านมและรักแร้
ท่ายืนหน้ากระจก
- ปล่อยแขนไว้ข้างลำตัวตามสบาย สังเกตเปรียบเทียบเต้านมทั้ง 2 ข้าง
- ยกแขนขึ้น 2 ข้างประสานกันเหนือศีระษะ สังเกตรอยดึงรั้ง หรือรอยบุ๋ม
- มือท้าวเอวแล้วโน้มตัวไปข้างหน้า

ทิศทางการคลำ

คลำแบบก้นหอยหรือแบบตามเข็มนาฬิกา : คลำจากบริเวณหัวนม วนออกตามเข็มนาฬิกา ไปจนถึงบริเวณรักแร้
คลำแบบแนวนอนขึ้นลงขนานกับลำตัว : คลำโดยใช้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนาง คลำสลับขึ้นลงไปมาทีละแถว ให้ทั่วทั้งเต้านม
คลำแบบรัศมีรอบเต้านมหรือคลำแนวคลื่น : เริ่มคลำจากส่วนบนของเต้านมเข้าหาฐานหัวนม และทำซ้ำเป็นรัศมีรอบเต้านม
ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการตรวจ คือ 7 วันก่อนและหลังมีประจำเดือน
อาการผิดปกติ
- มีน้ำเหลืองหรือมีเลือดไหลออกมา
- คลำได้ก้อนเป็นไตแข็งผิดปกติ

2. การอัลตราซาวด์เต้านม (Breast Ultrasound)

การตรวจอัลตราซาวด์เป็นการใช้คลื่นความถี่สูงในการตรวจหาความผิดปกติของเต้านม ซึ่งจะตรวจจับความแตกต่างของเนื้อเยื่อ ทำให้สามารถแยกเนื้อเยื่อเต้านมปกติกับก้อนในเต้านมได้ เพื่อช่วยให้แพทย์สามารถกำหนดแผนการรักษาให้ง่ายขึ้น

จุดเด่นของการตรวจเต้านมด้วยการอัลตราซาวด์

สามารถบอกได้ว่าก้อนที่พบในเนื้อเต้านมนั้นมีองค์ประกอบเป็นน้ำหรือเป็นก้อนเนื้อ
หากตรวจพบว่ามีก้อนเนื้อ สามารถบอกได้ว่าก้อนเนื้อนั้นมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมหรือไม่
เหมาะสำหรับคนอายุน้อย
กรณีที่มีการเสริมหน้าอกมา หากแผลหายแล้วก็สามารถทำการอัลตร้าซาวด์ได้ตามปกติ

ข้อจำกัดของการตรวจเต้านมด้วยการอัลตราซาวด์

ประสิทธิภาพในการตรวจหาหินปูนด้วยวิธีการอัลตร้าซาวด์จะไม่ดีเท่าการตรวจเมมโมแกร

3. การตรวจเต้านมด้วยเครื่องดิจิตอลเมมโมแกรม (Digital Mammogram)

การตรวจเมมโมแกรมเป็นการตรวจทางรังสีชนิดพิเศษคล้ายกับการตรวจเอ็กซเรย์ แต่ใช้ปริมาณรังสีน้อยกว่าการเอ็กซเรย์ทั่วไป 30 – 60% มีความสามารถในการตรวจที่ละเอียดกว่ามาก

จุดเด่นของการตรวจเต้านมด้วยการตรวจเมมโมแกรม

สามารถตรวจหาเนื้อเยื่อที่ผิดปกติ รวมถึงหินปูนตั้งแต่ขนาด 0.1 – 1 ซม. ที่คลำหรืออัลตราซาวด์แล้วไม่พบได้อย่างละเอียดชัดเจน ทำให้สามารถค้นพบมะเร็งระยะเริ่มแรกได้อย่างรวดเร็ว
เหมาะสำหรับผู้ที่มีเนื้อเยื่อเต้านมที่มีลักษณะเฉพาะ ซึ่งอาจดูกลมกลืนกับเนื้อร้าย ทำให้ยิ่งค้นพบได้รวดเร็ว อีกทั้งยังปลอดภัย ไม่เป็นอันตรายต่อเต้านม
สามารถปรับความคมชัดของฟิล์มได้โดยที่ไม่ต้องถ่ายซ้ำใหม่ ทำให้สามารถลดอัตราการกลับมาทำและรับรังสีซ้ำ
กรณีที่มีการเสริมหน้าอกมา ควรแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่ทุกครั้งเพื่อการตรวจที่เหมาะสม

ถึงแม้ว่าการตรวจแมมโมแกรมและอัลตราซาวด์ จะมีข้อดีกันคนละอย่าง การตรวจแบบใดแบบหนึ่งอาจได้ประโยชน์มากกว่าในบางด้าน อย่างไรก็ตามการตรวจทั้งสองแบบจะช่วยเสริมประสิทธิภาพในการวินิจฉัยโรคให้ดียิ่งขึ้น