การผ่าตัดเส้นเลือดฟอกไต คำแนะนำก่อน-หลังที่ควรปฏิบัติ

วิธีการผ่าตัดเส้นเลือดฟอกไต

มี 3 วิธีหลักด้วยกัน

1.การผ่าตัดโดยใช้เส้นเลือดจริง ( Arteriovenous fistula หรือ AVF )
เป็นวิธีการผ่าตัดที่ดีที่สุดสำหรับใช้ในการฟอกเลือด แต่เส้นเลือดของผู้ป่วยจะต้องมีขนาดใหญ่พอจึงจะทำวิธีนี้ได้ และอาจมีผู้ป่วยประมาณ 10-20 % ที่ทำแล้วเส้นเลือดไม่โต ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการแก้ไขในภายหลัง ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 1-2 ชั่วโมง  โดยการฉีดยาชาบริเวณข้อมือ หรือ ข้อพับแขน ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล หลังผ่าตัดประมาณ 2-3 เดือนจึงจะใช้ฟอกเลือดได้ ( ขึ้นกับขนาดของเส้นเลือดและการบริหารหลังผ่าตัด )
2. การผ่าตัดโดยใช้เส้นเลือดเทียม ( Arteriovenous bridge graft หรือ AVBG  )

ใช้ในกรณีที่ไม่สามารถผ่าตัดโดยใช้เส้นเลือดของผู้ป่วยเองได้ เช่น มีขนาดเล็กเกินไป หรือ เส้นเลือดอยู่ลึกมาก มีอายุการใช้งานเฉลี่ย 2  ปีแต่อาจมากกว่านั้นได้ถ้าดูแลเส้นเลือดได้ดี วิธีนี้มีโอกาสติดเชื้อ และเส้นเลือดอุดตันมากกว่าการผ่าตัดโดยใช้เส้นเลือดของผู้ป่วยเอง ผู้ป่วยอาจจะได้รับการฉีดยาชาบริเวณที่ผ่าตัด หรือดมยาสลบก็ได้ขึ้นกับความเหมาะสมของผู้ป่วยแต่ละคน ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 2 ชั่วโมง  หลังผ่าตัด 4 สัปดาห์เส้นเลือดจึงจะเริ่มใช้ฟอกเลือดได้

3.การใส่สายฟอกเลือดกึ่งถาวรบริเวณคอ ( Premanent catheter insertion )

ใช้ในกรณีที่เส้นเลือดผู้ป่วยไม่เหมาะสม หรือ ผู้ป่วยที่มีปัญหาความดันต่ำ ในบางครั้งอาจจำเป็นต้องใช้ระหว่างรอให้เส้นเลือดที่ผ่าตัดไว้โตพอที่จะใช้ฟอกเลือดได้ วิธีนี้มีโอกาสติดเชื้อ และเส้นเลือดอุดตันได้บ่อยกว่าสองวิธีแรกพอสมควร แต่ถ้าผู้ป่วยสามารถดูแลและรักษาความสะอาดได้ดีก็สามารถใช้ได้หลายปี ( เฉลี่ย 1-2 ปี ) ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 30 นาที – 1 ชั่วโมง ทำเสร็จแล้วสามารถใช้ได้ใน 24 ชั่วโมง

คำแนะนำก่อนการผ่าตัด

1.หลีกเลี่ยงการเจาะเลือดและ วัดความดันแขนข้างที่จะทำการผ่าตัด
2.บริหารเส้นเลือดล่วงหน้าโดยการบีบลูกบอลยาง
3.หยุดยาละลายลิ่มเลือด เช่น แอสไพริน ( ASA) โคลพิโดเกรล ( Clopidogrel )หรือ วาร์ฟาริน ( Warfarin )7 วันก่อนผ่าตัด
 

คำแนะนำหลังการผ่าตัด

1.ล้างแผลทุก 3 วัน ในกรณีที่ฟอกเลือดอยู่แล้ว ให้ทำแผลที่ศูนย์ฟอกไต ถ้าแผลซึมมาก หรือเปียกน้ำ ให้ไปล้างแผลโดยด้วย
2.ระวังแผลเปียกน้ำจนถึงวันนัดตัดไหม ซึ่งใช้ระยะเวลาประมาณ 10-14 วัน
3.หลีกเลี่ยงการนอนทับ นอนงอแขนข้างที่ได้รับการผ่าตัด
4.หลีกเลี่ยงการกดทับเส้นเลือดข้างที่ผ่าตัด เช่น การใส่นาฬิกา กำไล หรือเสื้อที่รัดแขน
5.หลีกเลี่ยงการใช้แขนข้างที่ผ่าตัด ทำงานหนัก หรือยกของหนัก
6.หลังตัดไหมให้เริ่มบริหารเส้นเลือดได้โดยใช้มือข้างที่ผ่าตัดบีบลูกบอลยาง  นับ 1-10 แล้วคลายออก ทุกวัน วันละ 300-500 ครั้ง เป็นอย่างต่ำ

วิธียืดอายุเส้นเลือดฟอกไต
1.หลีกเลี่ยงการใส่เครื่องประดับหรือเสื้อที่แน่น บริเวณเส้นเลือดฟอกไต
2.หลีกเลี่ยงการยกของหนัก หรือกดหยุดเลือดอย่างรุนแรงบริเวณเส้นฟอกไต
3.เลี่ยงเลี่ยงการวัดความดันและเจาะเลือดแขนข้างที่ใช้ฟอกเลือด
4.ล้างมือและแขนให้สะอาดเสมอโดยเฉพาะบริเวณเส้นที่ใช้ฟอกเลือด

กรุณามาพบแพทย์โดยเร่งด่วน
 

1.คลำการสั่งของเส้นฟอกไตได้เบาลงหรือเสี่ยงฟู่ที่เส้นฟอกไตหายไปให้รีบมาพบแพทย์ทันที
2.มีอาการปวด บวม แดง ร้อน กดเจ็บ บริเวณเส้นเลือดฟอกไต
3.มีอาการปวด บวม หรือชา บริเวณปลายนิ้ว ฝ่ามือและแขน ข้างที่ที่ใช้ฟอกเลือด
4.มีอาการเลือดหยุดไหลยากบริเวณจุดแทงเข็มบนเส้นฟอกไตหลังฟอกเลือดเสร็จ ( กดนานเกิน 20 นาที )